Svjetski dan Sunca – 8.maj
Sunce nam je najbliža zvezda, neposredno ili povremeno, izvor gotovo sve raspoložive energije na Zemlji. Sunčeva energija potiče od nuklearne reakcije u njegovom središtu, gdje temperatura dostiže 15 000 000° C. Radi se o fuziji, kod kojih spajanjem vodonikovih atoma nastaje helijum, uz oslobađanje velike količine energije. Svake sekunde na ovaj način u helijum prelazi oko 600 miliona tona vode, pri čemu masa od nekih 4 miliona tona postaje energija. Ova se energija u vidu svjetlosti i toplote širi u svemiru, od koje jedan njen mali dio dolazi i do Zemlje. Nuklearna fuzija se odvija na Suncu već oko 5 milijardi godina, kolika je njegova procijenjena starost, a prema raspoloživim zalihama, može se izračunati da će se nastaviti još približno 5 milijardi godina. Čini se da je nakon toga konačna sudbina Sunca postala zvijezda bijelog patuljaka, no očito se zbog toga sada ne moramo brinuti.
Prečnik Sunca je 1.392.530 km, što ga svrstava u zvijezde prosječne veličine. Radi poređenja, preko Sunčevog diska mogli bismo nanizati 109 Zemljinih prečnika, dok je po volumenu Sunce veće od Zemlje 1.295.000 puta. Sastoji se uglavnom od vodonika (92,1%) i helijuma (7,8%), uz samo 0,1% težih elemenata. Temperatura na površini mu iznosi oko 5.500°C.
Zemlja se okreće oko Sunca na prosječnoj udaljenosti od 149.597.870 km. Ali eliptična putanja uzrok je variranja ove udaljenosti, pa Zemlja početkom januara dolazi u tačku najbližu Suncu (perihel), a početkom jula u tačku najdalje od Sunca (afel).
Iako Sunce doživljavamo kao žuto, ova zvezda zapravo nema jednu boju, već je mješavina više njih. Pošto ga gledamo kroz atmosferu, vidimo ga kao zaslepljujuće bijelo. Kako sunčevo svjetlo prolazi kroz različite slojeve vazduha – svaki od njih sa gasovima različite gustine – ono se prelama i razdvaja kao da prolazi kroz prizmu. Ima i čestica koje ostaju u vazduhu, a koje čine da rasejano svjetlo odskoči i odbija se od njih. Kad Sunce izlazi ili zalazi, njegovi zraci udaraju u gornje slojeve atmosfere pod određenim uglom.
I tu nastaje magija.
Tekst:
Jugoslav Brujić
Galerija:
