Većina država o kojima smo pisali su primorske, ali iz ugla veksilologije i geografije za naredne tri možemo reći da su morske.

Slobodno se opustite, zamislite da ste na plaži i da slušate talase… A za hlad i čokoladicu od kokosa pobrinućemo se mi, jer vas vodimo u države na čijim zastavama se nalaze ‒ palme!

Haiti

Republika Haiti se nalazi na zapadnom dijelu ostrva Haiti ili Hispanjola, koje dijeli sa Dominikanskom Republikom i koje pripada Velikim Antilima. Treća je po površini karipska država i najnaseljenija od karipskih nacija.

Na plavo-crvenoj zastavi Haitija nalazi se državni grb, a u središtu grba, sa bujnom rozetom na vrhu, uspravo stoji visoka kraljevska palma kao simbol snage, sa frigijskom kapom na vrhu, koja je simbol slobode.

• 

• 

• 

Kraljevska palma (Roystonea regia (Kunth) O.F.Cook), koju pored Haićana nacionalnim drvetom smatraju i Kubanci i Floriđani, poznata je po jakom drvetu koje se koristi u građevinarstvu.

Ovo drvo naraste do 30 m u visinu i do 50 cm prečnika. Glatkog je debla i u rozeti ima oko 15 perasto dijeljenih listova dužine do 4 m. Cvjetovi su skupljeni u cvasti, a plodovi su sitni, sferoidni do elipsoidni, najprije zeleni, a kasnije tamni.

• 

• 

• 

• 

Naročit značaj za Haićane ovo drvo dobija u oslobodilačkoj borbi protiv kolonizatora Francuza. Nekad su svi gradovi na Haitiju imali centralni trg, gdje je bila kancelarija gradonačelnika, a uz nju je uvijek stajala kraljevska palma kao drvo slobode.

Međutim, iako Ustav Haitija obavezuje građane da poštuju nacionalni amblem, svakim danom sve više palmi nestaje.

Haićani kraljevsku palmu koriste u razne svrhe, od ekonomske preko vjerske do upotrebe u ishrani. Kao hrana se koristi „srce palme”, koje se smatra hranom visokog kvaliteta u mnogim karipskim zemljama.

Takođe, pošto je više od 80% stanovnika Haitija rimokatoličke vjere, a postoji običaj dijeljenja palminog lišća u crkvi na Cvjetnu nedjelju, mnogi Haićani uživaju u vjerskom običaju sječe nacionalnog drveta svake godine. 

Zar nas to ne podsjeća na badnjak?

A sa obzirom na činjenicu da su šume Haitija desetkovane nereguisanom sječom i da je krčenje šuma toliko ozbiljno da se granica između Haitija i Dominikanske Republike vidi čak iz svemira, treba pametno da biramo badnjak, da ne bi naše hrastove šume doživjele slično…

Pored kraljevske palme, u Haitiju raste još mnogo zanimljivih i rijetkih drvenastih vrsta.

Najrjeđa vrsta je ubjedljivo Magnolia emarginata Urb. & Ekman, endem Haitija, koja nije viđena od 1925. godine, sve dok tim za zaštitu prirode na sjeveru zemlje nije pronašao nekoliko pojedinačnih stabla 2022. godine.

Takođe, skoro jednako rijedak endem je palma Attalea crassispatha (Mart.) Burret, koja raste u udaljenim oblastima južnog Haitija i naziva se najrjeđom palmom u Americi. Smatra se da je u divljini ove ostrvske države ostalo manje od 30 stabala. Dok je njena sudbina na rodnom Haitiju neizvjesna, tropska botanička bašta Fairchild na Floridi radi na očuvanju ove rijetke palme.

Na Haitiju raste i vrsta Hippomane mancinella L., najopasnije drvo na svijetu, poznato kao „drvo smrti”. Opasnim ga čini mliječni sok koji čak i razblažen u vodi izaziva ozbiljne plikove na ljudskoj koži. Stoga, stajanje pod ovim drvetom tokom kiše može biti kobno, a opasno je čak i udisati vazduh u njegovoj blizini. Plod ovog drveta izgleda i miriše kao jabuka, ali jedenje ovog voća može biti smrtonosno.

• 

• 

Sad idemo na drugi kraj planete… 🌍🌎🌏  

Fidži

Republika Fidži je ostrvska država u Okeaniji u jugozapadnom Pacifiku. To je arhipelag od 332 ostrva i 522 ostrvaca i hridova. Naseljeno je 110 ostrva, a najčešća zanimanja Fidžijaca su turizam, ribolov i proizvodnja šećera od šećerne trske. Za razliku od Haitija, koji se smatra jednom od najsiromašnijih zemalja svijeta, privreda Fidžija je jedna od bolje razvijenih u Pacifiku.

Na državnoj zastavi se nalazi zastava Ujedinjenog Kraljevstva i grb Fidžija, a jedan od simbola sa štita grba je kokosova palma.

Kokosova palma ili kokosovo drvo (Cocos nucifera L.) je jedna od najpoznatijih i najkorisnijih vrsta palmi na svijetu i to je prirodno najrasprostranjenija voćna biljka na Zemlji. Ovo tropsko „drvo života” može da vas hrani, liječi i štiti, pa, kako kažu: ako se ikad nađete na pustom ostrvu, sve što vam treba je jedna kokosova palma!

U divljini može da živi do 100 godina i veoma je otporna. Može da podnese pjeskovito i slano zemljište, ekstremne temperature, jake vjetrove i uragane.

Habitusom podsjeća na kraljevsku palmu, glatkog je debla i perasto dijeljenih listova, ali ima bujniju rozetu. Cvast je grozd, a plod je koštunica, pa je botanički neispravno reći „kokosov orah”, kako se u narodu često kaže.

• 

• 

Koristi od kokosove palme su beskrajne: izvor je hrane i pića, ulje i mlijeko se koriste u kozmetici, koristi se u narodnoj medicini i u vjerskim običajima, od listova se prave krovovi i pletu se korpe, prostirke i šeširi, od vlakana iz ljuske ploda se prave užadi, metle i vreće, od ljuski se prave posude, drvo se koristi u građevinarstvu.

Međutim, prema urbanoj legendi, godišnje više smrtnih slučajeva prouzrokuje pad ploda kokosa nego napad ajkule!

Osim zastave Fidžija, još jednu zastavu krasi kokosova palma. Sasvim logično, riječ je o Kokosovim Ostrvima.

Kokosova Ostrva

To je mala grupa od 27 ostrva u Indijskom okeanu i pripada Australiji. Površine su samo 14,2 km² i imaju oko 600 stanovnika. Nazivaju se i Kilingovim Ostrvima, po istraživaču koji ih je otkrio.

Sastoje se od dva atola: Sjeverni Kiling, malo ostrvo koje je pod strogom zaštitom prirode od 1986. godine, i Južni Kiling sa ukupno 26 ostrva. Većina šuma na južnom atolu zamjenjena je plantažama kokosovih palmi, ali vegetacija na ostrvu Sjeverni Kiling je prilično netaknuta. Glavno ostrvo i tzv. glavni grad je Zapadno ostrvo, a najviša tačka Kokosovih Ostrva je visoka devet metara.

Tekst: Jovana Moravac